8 Historische epidemieën dodelijker dan het coronavirus.
Infectieziekten komen en gaan en het risico op bestemming is natuurlijk al wat groter als we zoveel vliegen. Maar kijken we naar de historische context dan zien we heel veel ziektes die een andere afloop hebben. Mijn kijk over deze ziektes........
Pest van Justinianus (541- 741)
De Pest van Justinianus was een pandemie die het Oost-Romeinse of Byzantijnse Rijk in de jaren 541-543 na Christus trof. De meest algemeen aanvaarde oorzaak van deze pandemie is de builenpest, dezelfde ziekte die 800 jaar later, in de 14e eeuw de Zwarte Dood veroorzaakte.
Deze ziekte die zijn oorsprong in Egypte had, trok een spoor van vernieling door het Byzantijnse rijk en het Middellandse Zeegebied. Keizer Justinianus van het Oost-Romeinse rijk wilde graag het Westen en Oost-Romeinse rijk bij elkaar krijgen maar lukte niet. Wat welk lukte was een gigantische uitbreiding van het christendom. Mensen sisten zich van gekte niet waar ze zich moesten keren.....dan maar naar God.
Zwarte dood (1346-1353)
De zwarte dood is de naam van een pandemie die heerste in Europa en vele slachtoffers maakte, soms tientallen procenten. De epidemie werd veroorzaakt door de pestbacterie.
De builenpest en de longpest is een van de meest voorkomende pest in de 14e eeuw. Volgens historici moet de geografische oorsprong gezocht worden in Centraal-Azië.
In 1346 bereikte de pest het gebied van de huidige Krim. In oktober 1347 nam een Genuees schip afkomstig uit de Krim, de pest mee naar het eiland Sicilië. Vanaf daar verspreidde de pest zich in de jaren erop via Italië over de rest van Europa.
Veel mensen geloofden dat de pest een straf van God was en dat boetedoening tot een ommekeer kon leiden. Om de bovennatuurlijke macht gunstig te stemmen, besloten ze tot zelfkastijding.....
Zwarte dood (1346-1353)
De zwarte dood is de naam van een pandemie die heerste in Europa en vele slachtoffers maakte, soms tientallen procenten. De epidemie werd veroorzaakt door de pestbacterie.
De builenpest en de longpest is een van de meest voorkomende pest in de 14e eeuw. Volgens historici moet de geografische oorsprong gezocht worden in Centraal-Azië.
In 1346 bereikte de pest het gebied van de huidige Krim. In oktober 1347 nam een Genuees schip afkomstig uit de Krim, de pest mee naar het eiland Sicilië. Vanaf daar verspreidde de pest zich in de jaren erop via Italië over de rest van Europa.
Veel mensen geloofden dat de pest een straf van God was en dat boetedoening tot een ommekeer kon leiden. Om de bovennatuurlijke macht gunstig te stemmen, besloten ze tot zelfkastijding.....
... eindeloos bidden of men stopte het steenschraapsel van kerkingangen of kloosters in kleine zakjes die ze op hun borst legden. Dit alles in de hoop op genezing.
De kerken lopen vol en de bevolking wordt door de geestelijken opgeroepen tot boetedoening, tot het verbeteren van haar leefwijze in overeenstemming met Gods regels.
De Joden dienden hier ook als zondebok en werden ook vervolgd en vermoord. Jodenvervolging was niet nieuw maar kwam al eerder in de middeleeuwen voor.
.De ziekte zorgde ook voor een enorme impact op het sociale en economische systeem van Europa waarbij het feodale systeem eerst arbeiders aan een stuk land toegewezen waren en eigenlijk een soort slaven waren aan grootgrondbezitters was er nu opeens een enorme schaarste aan arbeiders Dit zorgde ervoor dat de lonen gigantisch stegen en er veel meer vrijheid ontstond voor individuele arbeiders. De levensomstandigheden voor de mensen die overbleven een stuk beter waren dan voor de builenpest.
Een geluk bij een heel groot ongeluk.
De Colombiaanse uitwisseling (1492)
In de eerste reis die Columbus naar het zogenoemde nieuwe wereld maakte kwam hij een gemeenschap tegen waar ongeveer 60.000 mensen bij elkaar waren. Toen hij later terugkwam waren er ongeveer maar 5.000 mensen meer. Hoe dat kwam dat? Dat kwam omdat er mazelen en pokken en andere Europese ziektes, waar de lokale bevolking geen immuniteit voor hadden opgebouwd werden overgedragen. Dit leidde volgens schatting naar een sterfte van 90% van de Zuid-Amerikaanse bevolking. Nogal een uitwisseling dus.....
De Joden dienden hier ook als zondebok en werden ook vervolgd en vermoord. Jodenvervolging was niet nieuw maar kwam al eerder in de middeleeuwen voor.
.De ziekte zorgde ook voor een enorme impact op het sociale en economische systeem van Europa waarbij het feodale systeem eerst arbeiders aan een stuk land toegewezen waren en eigenlijk een soort slaven waren aan grootgrondbezitters was er nu opeens een enorme schaarste aan arbeiders Dit zorgde ervoor dat de lonen gigantisch stegen en er veel meer vrijheid ontstond voor individuele arbeiders. De levensomstandigheden voor de mensen die overbleven een stuk beter waren dan voor de builenpest.
Een geluk bij een heel groot ongeluk.
De Colombiaanse uitwisseling (1492)
In de eerste reis die Columbus naar het zogenoemde nieuwe wereld maakte kwam hij een gemeenschap tegen waar ongeveer 60.000 mensen bij elkaar waren. Toen hij later terugkwam waren er ongeveer maar 5.000 mensen meer. Hoe dat kwam dat? Dat kwam omdat er mazelen en pokken en andere Europese ziektes, waar de lokale bevolking geen immuniteit voor hadden opgebouwd werden overgedragen. Dit leidde volgens schatting naar een sterfte van 90% van de Zuid-Amerikaanse bevolking. Nogal een uitwisseling dus.....
Los van het enorme verlies aan mensen levens heeft dit nog een tweede impact.
Omdat er zoveel mensen stierven was er veel landbouwgrond dat niet meer werd gebruikt om voedsel te verbouwen. De toegenomen vegetatie planten en bomen die alles overwoekeren halen zoveel CO2 uit de lucht dat er een invloed is op het klimaat. Minder CO2 betekent kouder oftewel een omgekeerd broeikaseffect. Dit zorgt ervoor dat in de 16e en 17e eeuw er een kleine ijstijd is in Europa. Een wereldwijde invloed op het klimaat door massa sterfte.....
Pestuitbraak in Londen (1665-1666)
Londen in 1665: vaak zien we handel als een verspreider van ziektes en in dit geval is het niet anders. De builenpest kwam via balen katoen geïmporteerd in Nederland . Om de ziekte te bestrijden werden vuren aangestoken in de straten. Zodat de lucht gezuiverd kon worden en moesten de wijken worden schoongemaakt en gereinigd. Een ander idee over wat de epidemie zou verspreiden zijn honden en katten. Deze werden er dan ook een massaal geslacht. Uiteindelijk toen het leven weer langzaam op gang kwam en de mensen zich weer vestigden gebeurt er iets anders. ....De gigantische Fire of Londen waar de hele binnenstad, gebouwd van houten huizen in as werd gelegd . Gelukkig was het ook zo dat veel ratten en vlooien die de ziekte verspreiden ook stierven, wat het einde van deze epidemie betekende.
Derde cholera-pandemie (1852-1859)
Tussen 1852 en 1923 braken er nog vier cholera-pandemieën uit. De derde pandemie was de dodelijkste en liet vele slachtoffers achter in Azië, Europa, Noord-Amerika en Afrika. Het dodelijkste jaar van de ziekte was in 1854, wanneer 23.000 mensen stierven in Groot-Brittannië alleen.
Tussen 1852 en 1923 braken er nog vier cholera-pandemieën uit. De derde pandemie was de dodelijkste en liet vele slachtoffers achter in Azië, Europa, Noord-Amerika en Afrika. Het dodelijkste jaar van de ziekte was in 1854, wanneer 23.000 mensen stierven in Groot-Brittannië alleen.
 |
| John Snow |
De Britse arts John Snow, die werkte in een arme wijk in Londen ontdekte dat verontreinigde water de ziekte verspreide. Zijn doorbraak hielp de epidemie onder controle te houden en hij wordt beschouwd als een van de vaders van de epidemiologie.
Zin in een filmpje?
Spaanse griep (1918-1920)
Ondanks de naam ligt de oorsprong van deze ziekte naar alle waarschijnlijkheid niet in Spanje. Het werd Spaanse griep genoemd omdat kranten in Spanje, een neutraal land in de Eerste Wereldoorlog, er het eerst over berichten. In Spanje heerste er geen oorlogscensuur. Eén van de theorieën situeert het begin van de Spaanse griep in de VS. Deze zou door Chinese migranten naar daar werden gebracht en zo naar Europa verspreid.
Hiv - aids (1967)
De aidsepidemie verspreidde zich vanuit Afrika over de rest van de wereld, maar veruit de meeste gevallen zijn nog altijd in Afrika. Mogelijk zijn al eerdere uitbraken van toen onbekende ziekten in Europa achteraf ook aan aids toe te schrijven. Deze mysterieuze, dodelijke ziekte werd ontdekt bij homomannen in de VS. Eerst dacht men dat het ging om een seksueel overdraagbare ziekte onder homomannen.
Al snel bleek dat de ziekte ook slachtoffers maakte onder injecterende druggebruikers, mensen die donorbloed gekregen hadden en heteroseksuelen. In 1983 werd het virus gevonden dat Aids veroorzaakte: HIV. Niemand kon toen vermoeden hoe lastig dit virus is, vandaag de dag is er nog steeds geen vaccin.
Hongkong griep (1968-1969)
Deze griep ontstond vermoedelijk in het destijds weinig mededeelzame China. Deze werd voor het eerst bekend in de rest van de wereld dankzij de Engelse krant The Times, na een uitbraak in Hongkong.
Hongkong griep (1968-1969)
Deze griep ontstond vermoedelijk in het destijds weinig mededeelzame China. Deze werd voor het eerst bekend in de rest van de wereld dankzij de Engelse krant The Times, na een uitbraak in Hongkong.
De uitbraak in Hong Kong, bereikte de maximale intensiteit binnen twee weken en duurde in totaal zes weken. Er raakte maar liefst 16% van de bevolking besmet.
De pandemie uit 1957 was gaat verder als een gewone wintergriep, maar een hybride variant van deze griep en de vogelgriep. Deze H3N2-griep circuleert nog steeds en is actief als seizoensgriep in de huidige wintermaanden.
Zo zie je maar eenmaal je in het verleden begint te zoeken, ontdek je veel nieuwe en interessante anekdotes.
Bronnen:
https://nl.wikipedia.org/wiki/Aziatische_griephttps://nl.wikipedia.org/wiki/John_Snow
http://www.gestolengrootmoeder.nl/wordpress/de-choleradetective/
https://nl.wikipedia.org/wiki/Zwarte_Dood
https://aidsfonds.nl/over-hiv-aids/wat-zijn-hiv-en-aids/geschiedenis-van-hiv-en-aids/
https://historianet.nl/onderzoek/ontdekkingsreizen/columbus-vierde-reis-werd-zijn-gr
https://historiek.net/de-pest-in-europa-1347-1352/65463/ootste-fiasco
https://lib.ugent.be/fulltxt/RUG01/002/212/894/RUG01-002212894_2015_0001_AC.pdf
Reacties
Een reactie posten